پتاسیم فروسیانید (به انگلیسی: Potassium ferrocyanide) با فرمول شیمیایی C۶N۶FeK۴ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پابکم ۱۶۱۰۶۷ است. که جرم مولی آن ۳۶۸٫۳۵ g/mol میباشد. شکل ظاهری این ترکیب، بلورهای زرد روشن است.
جزییات ماده فرو سیانید پتاسیم:
فرمول مولکولی:K۴Fe(CN)۶۳H۲O
جرم مولی: ۳۶۸,۳۵gr/mol
نقطه جوش:۴۰۰ °C
انحلالپذیری: محلول در آب و نامحلول در الکل
شکل ظاهری: جامد سفید رنگ
کاربرد ماده فرو سیانید پتاسیم در صنایع:
به عنوان یک کنترل فرسایش خاک در صنعت ساختمان و کشاورزی
برای تولید رنگدانهها، رنگدانه در داروها
به عنوان مکمل در کود برای گیاهان
در معادن به عنوان عامل ضدکلوخه
تولید صنعتی
پتاسیم فرو سیانید در صنعت از ترکیب سیانید هیدروژن، کلرید آهن و هیدروکسید کلسیم که در نهایت به تشکیل Ca2[Fe(CN)6] · ۱۱H2O میانجامد، تولید میشود. این ترکیب سپس با نمک پتاسیم واکنش میدهد تا نمک کلسیم با فرمول CaK2[Fe(CN)6] که با پتاسیم کربنات برای تولید نمک تتراپتاسیم واکنش داده بود، ته نشین شود.
تولید سنتی
از لحاظ تاریخی این ترکیب از مشتق شدن ارگانیک منابع کربن نیتروژن، براده های آهن و پتاسیم کربنات تولید شده است. منابعرایج نیتروژن و کربن در سوخته شدن شاخ حیوانات، ضایعات چرم، مواد زائد و خون لخته شده یافت میشد.
واکنش های شیمیایی
واکنش پتاسیم فرو سیانید با نیتریک اسید میدهد: H2[Fe(NO)(CN)5]
بعد از خنثی سازی این واسطه با سدیم کربنات، کریستال قرمز سدیم نیترو پروسید میتواند به صورت گزینشی متبلور شود.
بعد از واکنش با گاز کلر، پتاسیم فرو سیانید به پتاسیم فری سیانید تبدیل میشود:
۲ K4[Fe(CN)6] + Cl2 → ۲ K3[Fe(CN)6] + 2 KCl
این واکنش میتواند برای حذف پتاسیم فرو سیانید از معادله مورد استفاده قرار گیرد.
این یک معادله معروف است که واکنش با نمک های فریک را برای تولید نیل فرنگی در بر میگیرد. با ترکیب تقریبی KFe2(CN)6،همچنان این ماده نامحلول کاملا رنگی، به رنگ آبی باقی میماند.
کاربردها
کاربرد پتاسیم فرو سیانید در بسیاری از کار های صنعتی دیده میشود. این ماده و نمک سدیم مربوطه، هردو به طور گسترده برایپاکسازی قالب گیری در صنایع استفاده میشود. از پتاسیم و سدیم فرو سیانید ها همچنین در تصفیه قلع و جداسازی مس ازسنگ معدن مولیبدن استفاده میشود. پتاسیم فرو سیانید در تولید مشروبات الکلی و اسید سیتریک هم کاربرد دارد.
در آزمایشگاه ها، از پتاسیم فرو سیانید در تعیین غلظت پرمنگنات پتاسیم – ترکیبی که اغلب در تیتراسیون ها بر پایه واکنشهای ردوکس کاربرد دارد – استفاده میشود. پتاسیم فروسیانید در یک مخلوط بافر شده از پتاسیم فری سیانید و فسفات برای تهیه یک بافر برای بتا گالاکتوزیداز – که در شکافتن x- Gal کاربرد دارد – با دادن یک طیف آبی روشن در آنتی بادی (یا دیگر مولکولها) در تلاقی بتا-گال متصل میشود.
پتاسیم فرو سیانید همچنین برای کود گیاهان نیز استفاده میشود.
قبل از سال ۱۹۰۰ میلادی و قبل از اختراع فرآیند کاستنر، پتاسیم فرو سیانید یکی از مهم ترین منابع سیانید فلز های قلیایی بهشمار میرفت. در این فرآیند تاریخی، پتاسیم سیانید از تجزیه فروسیانید پتاسیم تولید شد:
K4[Fe(CN)6] → ۴ KCN + FeC2 + N2
ساختار
مانند دیگر سیانید فلز ها، پتاسیم فرو سیانید جامد، هم به صورت آبدار (هیدرات) و هم نمک های بی آب، یک ساختار پلیمری پیچیده دارد. پلیمر متشکل از هشت وجه [Fe(CN)6]4- با مرکزیت یون های K+ که به لیگاند های CN متصل شده اند. پیوند K در K+—NC وقتی میشکند که به صورت جامد در آب حل شود.
مسمومیت
پتاسیم فرو سیانید سمی نیست، هرچند پس از تماس با یک اسید قوی میتواند گاز های هیدروژن سیانید بسیار سمی از خودآزاد کند. به همین علت است که سیانید در بدن تجزیه نمیشود. همچنین مسمومیت آن در موش های آزمایشگاهی خفیف است.